بررسی ظرفیت‌های فرهنگی کشورهای مختلف

ابوالحسن خلج‌منفرد، رییس مركز مطالعات بین‌المللی و روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنانی، با اشاره به اهمیت برگزاری مجموعه وبينارهای توسعه فضاهای فرهنگی در جهان امروز، بیان کرد: ما با برگزاری این سلسله نشست‌ها به دنبال بهره‌گیری از تجربیات سایر کشورها در توسعه فضاهای فرهنگی هستیم و از آنجایی که فرانسه از ظرفیت‌های خوبی برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری برخوردار است، به بررسی اصول و سیاست‌گذاری فرهنگی در این کشور می‌پردازیم.

 

بومی سازی تجربیات فرانسه برای ایجاد گذرهای فرهنگ و هنر

امین عارف‌نیا، مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر در بخشی از این نشست، گفت: اگر قرار است تغییر بنیادی در زمینه توسعه فضاهای فرهنگی صورت گیرد، باید از تجربیات موفق دنیا در امر توسعه پایدار و مطالعات بومی صورت گرفته، بهره بگیریم.

وی ادامه داد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تللاش است با ایجاد گذرهای فرهنگ و هنر در عرصه های عمومی، بناهای تاریخی و مراکز فرهنگی ضمن حمایت از کارآفرینان این حوزه، فرهنگ و هنر را به میان مردم بیاورد.

عارف نیا تاکید کرد: کشور فرانسه دارای تجارب موفقی در زمینه ایجاد مراکز فرهنگی و هنری در پلازاهای شهری است که بررسی پیشینه آن ها می توان در تهیه مدل بومی به ما کمک کند.

 

نقش پررنگ دولت فرانسه در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی

جمال كامياب، مديركل اداره اروپا و آمريكا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و رايزن فرهنگي سابق جمهوري اسلامي ايران در فرانسه در سخنرانی خود، به مؤلفه‌های توسعه یافتگی فرهنگی و نقشی که در تعاملات اجتماعی و ارتقای شهروندی دارد، اشاره کرد.

وی افزود: شاخص‌هایی چون هویت، مشارکت و تناسب با نیاز شهروندان و مسئله زیست محیطی به محیط و فضاهای فرهنگی وابسته هستند. طبیعتا اتفاقات و رویدادهایی که در فضای فرانسه رخ می‌دهند، تجربیات بسیار ارزشمندی است اما به این معنی نیست که در جغرافیای دیگری آورد و از آن استفاده کرد.

كامياب با اشاره به اصول سیاست‌گذاری فرهنگی در کشور فرانسه اظهار کرد: فرانسه کشوری با شعارها، ارزش‌ها و اصول خودش متناسبت با اسناد بالادستی است. در حوزه سیاست‌گذاری فرهنگی بدون شک با مفهوم دولت چه بخواهیم چه نخواهیم، رو برو خواهیم شد. برخی از دولت‌ها سیاست‌های حداقلی دارند و برخی دیگر، حداکثری. فرانسه از جمله دولت‌هایی است که در حوزه فرهنگ، سیاست‌گذاری حداکثری دارد و نقش دولت پُر رنگ است.

وی ادامه داد: فرانسه دارای تقسیمات مختلفی در رابطه با سیاست‌گذاری‌های فرهنگی است که این مهم در قالب دو دوره است. دوره نخست از زمان تشکیل وزارت فرهنگ در فرانسه است، یعنی از سال ۱۹۵۹ میلادی و دوره دوم آن، مربوط به سال ۱۹۸۱ میلادی می‌شود.

مديركل اداره اروپا و آمريكا سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي تأکید کرد: دولت فرانسه در حوزه سیاست گذاری، اهداف کلانی را دنبال می‌کند که یکی از آن موارد، پاسداری از میراث فرهنگی کشور است و بخش دیگر آن، حوزه اجتماعی با تأکید بر همبستگی اجتماعی و نهایتاً، حوزه اقتصادی است.

وی همچنین، یادآور شد: دولت‌مداری، دموکراسی فرهنگی، تمرکز زدایی و افزایش قدرت‌های محلی و مناطق، تنوع فرهنگی از جمله اصول سیاست فرهنگی در فرانسه به شمار می‌روند.

وی در پایان سخنانش، تأکید کرد: حوزه تأمین بودجه بخش فرهنگ، تسهیل دسترسی به موضوع فرهنگ، قانون کار برای هنرمندان، تدابیر مالیاتی در حوزه فرهنگ، حق معنوی تألیف و …. در توسعه فضاهای فرهنگی کشور مؤثر است.

 

لزوم ارتقای کیفیت آثار و تولیدات فرهنگی و هنری

امير مسعود  انوش‌فر، طراح و معمار و فارغ‌التحصيل معماري از دانشگاه سوربن پاريس در سخنان خود، به موضوع بسترها و زمینه‌های قانونی میراث فرهنگی در فرانسه اشاره کرد و گزارشی از فعالیت بنیادها و مؤسسات در حوزه فرهنگ در فرانسه ارائه داد.

این استاد دانشگاه همچنین، به تأثیرگذاری فرهنگ و هنر در کشورها به خصوص در زمینه صنایع دستی اشاره كرد و خواستار ارتقای کیفیت آثار و تولیدات فرهنگی و هنری شد.

 

 

ارتباط توسعه فرهنگی، سیاسی و اقتصادی با یکدیگر

سيد محمد طباطبايی، رايزن فرهنگی جمهوری اسلامی ايران در فرانسه با اشاره به موضوع «فرهنگی‌سازی فضاهای عمومی در فرانسه» اظهار کرد: توسعه فرهنگی با توسعه سیاسی و اقتصادی لازم و ملزوم هم هستند، در واقع ابتدا باید اراده‌ای برای توسعه سیاسی وجود داشته باشد و بستر اقتصادی فراهم شود و سپس، توسعه فرهنگی اتفاق بیافتد.

وی در ادامه، به تاریخچه بازسازی اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و جمهوریت، لائیسیته و تنوع فرهنگی را از اهداف فرانسه در زمینه فرهنگ برشمرد.

طباطبايی تأکید کرد: دولت فرانسه مدیریت فرهنگ فضاهای عمومی را به طور هدفمند از دهه ۱۹۸۰ میلادی آغاز کرد. این کشور، فرهنگ را سیستم ارزشی می‌داند.

 

رشد توسعه فرهنگی در فرانسه

در ادامه این نشست، مرتضي اسماعيلی، استاد دانشگاه و فارغ‌التحصيل معماري از دانشگاه بوزار پاريس به طراحی و نقوش هنر در طول تاریخ بشر اشاره کرد و بر ضرورت استفاده از تجربیات فرهنگی کشورها تأکید کرد. وی افزود: مسئله فرهنگ در فرانسه بسیار رشد یافته است.

 

شایان ذکر است نشست های بررسی توسعه فضای فرهنگی در کشورها، با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر در حال برگزاری است و در نشست بعدی در این زمینه به کشور ژاپن پرداخته خواهد شد.