به گزارش روابط عمومی موسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، مدیرعامل سابق باغ کتاب در این وبینار گفت: در باغ کتاب تجربه  فرهنگی و اقتصادی زیادی به همراهه داشته است و به نظرم باید بارها از مناظر مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به آن توجه کرد و این پروژه را مورد بررسی قرار داد.

باغ کتاب پروژه ای بزرگ با چالش هایی متناسب

سیدمجید حسینی گفت: هم‌زمان با باغ کتاب، راه اندازی سه پروژه بزرگ دیگر نیز توسط شهرداری تهران پیگیری می‌شد که آن سه پروژه هنوز به نتیجه نرسیده است و به نظر من علتش عدم تأمین مالی است.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: در زمان ساخت باغ کتاب هیچ‌کدام از سازمان‌های فرهنگی بودجه‌شان به‌اندازه‌ای نبود که بتوانند آن را پشتیبانی کنند، بنابراین باید بخش خصوصی در این پروژه درگیر می‌شد. ازطرفی بخش خصوصی روی فضاهای فرهنگی به دلیل نداشتن سود سرمایه‌گذاری نمی‌کند، بنابراین برای واردکردن بخش خصوصی، شهرداری باید به آنها امتیاز می‌داد؛ در نتیجه برای ساخت باغ کتاب قرارداد شهرداری و پیمانکار خصوصی به‌گونه‌ای بود که پیمانکار در ازای دریافت زمین‌های عمومی شهری پروژه را انجام می‌داد.

مدیرعامل سابق باغ کتاب گفت: وقتی که اموال ملی و دولتی را خصوصی می‌کنیم خصوصاً زمین‌های عمومی شهری، دو مشکل اساسی به وجود می‌آید. یکی اینکه قیمت زمین زیاد می‌شود چرا که تمام زمینه‌ها به دست بخش خصوصی افتاده است و دیگری اینکه شهرداری مجبور به توافق با پیمانکار و بخش خصوصی می‌شود و مجبور است برای دستیابی به پروژه‌های خود هر قیمتی که پیمانکار تعیین می‌کند را بپذیرد.

حسینی با اشاره به وسعت زیاد پروژه باغ کتاب گفت: اگر شهرداری این پروژه را این‌قدر وسیع و بلندپروازانه نمی‌دید می‌توانست آن را از محل بودجه فرهنگی سازمان‌های دولتی تأمین منابع کند.

سید مجید حسینی در بخش پایانی صحبت‌هایش گفت: نمی‌شود گفت که چون در ساخت باغ کتاب از بودجه بخش خصوصی استفاده شده است بنابراین بهره‌برداری و اداره کردن و تأمین مالی آن هم باید به طور خصوصی باشد، چراکه در این صورت برای هزینه خدمات یک قیمت زیادی تعیین می‌شود و در نتیجه مخاطبانش کم می‌شود. این پروژه در صورتی خوب و پربازده هست که همه مردم با هر توان مالی بتوانند از آن استفاده کنند؛ بنابراین باغ کتاب به‌عنوان پروژه‌ای فرهنگی، باید از منظر خصوصی، مالی و سیاسی جدا شود تا مردم بتوانند از آن استفاده کنند.

لزوم توجه به آینده نگری در ساخت پروژه های فرهنگی

دیگر سخنران این وبینار غلامرضا امیرخانی، معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی بود که با اشاره به وسعت و موقعیت باغ کتاب گفت: مقامات عالی‌رتبه نظام هم موافق بودند تا در اراضی عباس‌آباد مجموعه‌های فرهنگی ایجاد شود، باغ کتاب یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های فرهنگی و هنری است که در این اراضی ایجاد شده است.

امیرخانی گفت: در ساخت پروژه باغ کتاب عدم وجود یک مدیریت آینده‌نگر در خدمات شهری آن موقع دیده می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به موقعیت مکانی باغ کتاب گفت: دسترسی به باغ کتاب با وسایل حمل و نقل عمومی میسر نیست. از طرفی هم پارکینگ مناسب و کافی برای بازدیدکنندگانی که با وسیله شخصی می‌آیند وجود ندارد.

وی گفت: به نظر من نباید از هدف اصلی باغ کتاب که عرضه کتاب و محصولات فرهنگی است غافل شده و درگیر فرعیاتی مانند باغ غذا و باغ هنر و دیگر غرفه‌ها شویم.

دستاوردهای وسیع فرهنگی انقلاب اسلامی

امین عارف نیا، مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر نیز در این وبینار گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد توسعه فضاهای فرهنگی در کشور هستیم هرچند به کیفیت و روند این توسعه فرهنگی انتقاداتی وجود دارد، اما نباید در تبیین این دستاوردها لکنت زبان داشته باشیم.

عارف نیا افزود: باغ کتاب یکی از دستاوردهای فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی است که در آن شاهد عرضه محصولات فرهنگی خصوصاً کتاب و سایر خدمات هنری در قالب گالری، سینما، غرفه‌های آموزشی و مهارتی، تفریحات و سرگرمی هستیم.

وی گفت: باید فضاهایی همچون باغ کتاب را به تصویر بکشیم و در شهرهای کوچک از تجربه باغ کتاب الگوبرداری شبیه‌سازی کنیم تا مردم بتوانند از محصولات، خدمات و فضاهای فرهنگی مطلوب بهره‌مند شوند.

کاربری های گوناگون فرهنگی و هنری در باغ کتاب

محسن جلالی فراهانی، مدیرعامل باغ کتاب نیز در این وبینار گفت: در باغ کتاب در روزهای اول هفته حدود ۷ هزار نفر و در روزهای آخر هفته حداقل تا ۲۰ هزار نفر تردد دارند.

جلالی گفت: در باغ کتاب علاوه بر دو سالن بزرگی که به کتاب تخصیص‌داده‌ شده، سه رستوران و پنج کافه نیز هست که در زمان‌های شلوغی کفاف جمعیت را نمی‌دهد.

وی افزود: در دوره کرونا مهم‌ترین بحث ما لغو بازدید دانش‌آموزی از باغ کتاب بود. در واقع قطب بازدید گروهی از باغ کتاب همان اردوهای دانش‌آموزی است که در دوره کرونا کنسل شد.

جلالی در ادامه به بحث تغییر سهمیه کتاب در باغ کتاب اشاره کرد و توضیح داد: از ابتدای تأسیس باغ کتاب تا کنون ما تغییری در سهمیه کتاب نداشتیم و همان حجم مصوب از باغ کتاب که به فضای کتاب و کتاب‌خوانی و عرضه کتاب اختصاص داشته هم اکنون نیز باقی است.

مدیرعامل باغ کتاب گفت: فضاهای بدون کاربرد باغ کتاب به‌مرور استفاده شده و کاربری دیگری گرفتند و الان حدود ۳۵ بهره‌بردار فعال در باغ کتاب وجود دارد و به نظر من ترکیب کنونی باغ کتاب به شکلی است که تقریباً کم‌نظیر و یا حتی بی‌نظیر است.

جلالی در ادامه گفت: در ساخت باغ کتاب حدود ۳۰۰ میلیارد تومان خرج شده است و وقتی این مجموعه با این عظمت بخواهد خدمات باکیفیت و ارزان ارائه دهد باید به آن کمک شود.

وی در مورد غرفه‌های آموزشی و مهارتی این‌چنین گفت: من با یک جستجو متوجه شدم که تمام مراکز آموزشی و بازی مربوط به شرکت‌های بزرگ و برند بود. مثلاً شرکت تویوتا مرکزی احداث کرده بود که دانش‌آموزان را به آنجا می‌آورد و به آنها آموزش می‌داد و علاوه بر آموزش مکانی هم برای بازی و تفریح آنها قرار داده بود یعنی آموزش و تفریح را با هم ادغام کرده بود.

مدل این مراکز همین‌طوری بود که شرکت‌ها از دولت یارانه می‌گرفتند و علاوه بر این کار یک تبلیغ هم برای برند خودشان بود. به نظر من باید یک جریانی بین مدیران دولتی و سازمان‌ها به‌وجود آید که خودشان یک مرکز آموزش و تفریح تشکیل دهند؛ چراکه هم صرفه اقتصادی دارد و هم نوعی تبلیغ و معرفی خودشان است.

جلالی ادامه داد: این غرفه‌های آموزش و مهارتی درآمدی ندارد و ما باید بخش‌های دیگری را داشته باشیم و بچرخانیم تا بتوانیم هزینه آن را تأمین کنیم.

مدیرعامل باغ کتاب با اشاره به بازخورد مثبت مردم از باغ کتاب گفت: برنامه‌های مختلفی در باغ کتاب داشتیم که اهالی فرهنگ و فرهیختگان جمع می‌شدند و مردم و مخاطبان با آنها رودررو شده و صحبت می‌کردند. اگر فضای باغ کتاب خیلی عمومی شود و کاربری‌های عادی و زیادی به آن اضافه شود ممکن است فرهیختگان دیگر در این مجموعه حضور پیدا نکنند و این یک آسیب جدی برای باغ کتاب است.